Uszkodzenia rogówki powodujące utratę wzroku można naprawić za pomocą przełomowego eksperymentalnego leczenia komórkami macierzystymi, jak pokazuje nowe badanie.
Rogówka, czyli przezroczysta, najbardziej zewnętrzna warstwa oka może ulec nieodwracalnemu uszkodzeniu, jeśli uraz lub choroba zniszczy jej zdolność do regeneracji nowych komórek.
W dniu 4 marca br. na łamach prestiżowego czasopisma Nature Communication wykazano, że komórki macierzyste pobrane ze zdrowego oka danej osoby mogą być wykorzystane do odbudowy rogówki w uszkodzonym oku. Proces ten nazywa się określeniem CALEC (ang. cultivated autologous limbal epithelial cells), czyli hodowane autologiczne komórki nabłonka rąbka rogówki.
Proces ten okazał się wykonalny i bezpieczny u 14 pacjentów, którzy byli leczeni i obserwowani przez 18 miesięcy, jak pokazują wczesne wyniki badań klinicznych.
„Nasze pierwsze badanie z udziałem czterech pacjentów wykazało, że CALEC jest bezpieczny, a leczenie jest możliwe” – powiedział w komunikacie prasowym główny badacz, dr Ula Jurkunas, zastępca dyrektora Cornea Service w Mass Eye and Ear w Bostonie.
„Teraz mamy nowe dane potwierdzające, że CALEC jest w ponad 90% skuteczny w przywracaniu powierzchni rogówki, co stanowi znaczącą różnicę u osób z uszkodzeniem rogówki, które uznano za nieuleczalne” – powiedziała.
Zewnętrzna granica rogówki, rąbek rogówki, zawiera wiele zdrowych komórek macierzystych zwanych komórkami nabłonka rąbka rogówki, wyjaśnili naukowcy. Komórki te stale odbudowują rogówkę, utrzymując ją czystą i gładką.
Gdy rogówka jest uszkodzona, uraz może wyczerpać komórki nabłonka rąbka rogówki. W rezultacie na powierzchni oka rozwija się trwała rogówka.
Co gorsza, uszkodzenie to może sprawić, że oko nie nadaje się do operacji wymiany rogówki, która zastępuje uszkodzoną lub chorą rogówkę tkanką dawcy – twierdzą naukowcy.
CALEC polega na usunięciu komórek macierzystych ze zdrowego oka, a następnie przekształceniu ich w przeszczep tkanki przy użyciu procesu produkcyjnego, który trwa od dwóch do trzech tygodni, wyjaśniają naukowcy. Przeszczep jest następnie chirurgicznie przeszczepiany do oka z uszkodzoną rogówką, przywracając jej zdolność do regeneracji.
Jak pokazują wyniki, CALEC całkowicie przywrócił rogówkę u połowy uczestników badania w ciągu trzech miesięcy, a wskaźnik sukcesu wzrósł do około 80% po półtora roku.
Wykazano, że ogólny wskaźnik powodzenia CALEC wyniósł około 90%, biorąc pod uwagę osoby, które osiągnęły częściowe wyleczenie.
Procedura okazała się również bezpieczna, bez poważnych zdarzeń niepożądanych występujących zarówno w oku dawcy, jak i uszkodzonym oku pacjentów. Naukowcy dodali, że procedura jest nadal eksperymentalna i konieczne będą dalsze badania kliniczne, zanim CALEC zostanie skierowany do zatwierdzenia przez odpowiednie organy. „Uważamy, że badania te wymagają dodatkowych prób, które mogą pomóc w uzyskaniu zgody Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków” – powiedział Jurkunas.
W międzyczasie naukowcy mają nadzieję udoskonalić procedurę. Na przykład, obecnie osoba musi nadal mieć jedno zdrowe oko, aby służyć jako dawca komórek macierzystych dla uszkodzonego oka.
Badacze ostatecznie chcą być w stanie przeprowadzić procedurę przy użyciu komórek macierzystych pobranych z oczu zmarłych dawców.
„Miejmy nadzieję, że rozszerzy to zastosowanie tego podejścia i umożliwi leczenie pacjentów z uszkodzeniem obu oczu” – powiedział w komunikacie prasowym badacz dr Jerome Ritz, dyrektor wykonawczy Cell Manipulation Core Facility w Dana-Farber Cancer Institute.
Na podstawie: healthday.com