Amerykańscy naukowcy odkryli, że u pacjentów z niedokrwistością sierpowatokrwinkową, którzy otrzymali terapię genową, nastąpiło przywrócenie normalnego przepływu krwi w mózgu.
Wielu chorych z niedokrwistością sierpowatokrwinkową doświadcza niedokrwienia mózgu, co skutkuje tym, że tlen nie jest prawidłowo dostarczany do tkanek mózgu, a to z kolei może prowadzić do udaru. Wymienione procesy wynikają ze zwiększonej prędkości przepływu krwi w mózgu.
Wyniki badania klinicznego, opublikowane na łamach czasopisma „American Journal of Hematology”, uzyskane od trzech pacjentów wykazały, że leczenie terapią genową znacznie poprawiło przepływ krwi w mózgu. Dlatego też osoby z czynnikami ryzyka mogą odnieść korzyści z terapii genowej i powinny być brane pod uwagę w przyszłych badaniach klinicznych terapii genowej.
„Zauważyliśmy, że po terapii genowej podwyższona prędkość przepływu krwi w mózgu spadła do normalnego poziomu” – powiedział autor badania. Dodał, że:„Jest to dowód na to, że terapia genowa może być skuteczna u pacjentów, którzy są zagrożeni udarem lub mieli udar”.
Poprawa przepływu krwi w mózgu dzięki terapii genowej
Niewielki, ale znaczący odsetek pacjentów z anemią sierpowatą jest narażony na zwiększone ryzyko udaru mózgu ze względu na wpływ choroby na przepływ krwi w mózgu. Krwinki czerwone o charakterystycznym „sierpowatym” dla tej choroby kształcie, nie mogą przemieszczać się przez małe naczynia krwionośne, w tym te w mózgu. Gdy naczynia te zostają zatkane, ten obszar mózgu nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Aby zrekompensować brak dostarczania tlenu, organizm zwiększa prędkość przepływu krwi, co zwiększa liczbę czerwonych krwinek przemieszczających się przez mózg i całkowitą ilość dostępnego tlenu. Skutkuje to skróceniem czasu, w jakim cząsteczki tlenu muszą opuścić czerwone krwinki i dostać się do tkanki mózgowej, co ostatecznie może prowadzić do niedokrwienia mózgu. Niedokrwienie mózgu ma miejsce, gdy obszar mózgu jest w znacznym stopniu pozbawiony tlenu, co stanowi istotny czynnik ryzyka udaru mózgu, który może prowadzić do długotrwałych uszkodzeń.
„Możesz myśleć o czerwonych krwinkach wypełnionych tlenem jak o autobusie wypełnionym ludźmi” – powiedział współautorka badania. – „Jeśli autobus jedzie zbyt szybko, pasażerowie nie mogą z niego wysiąść, a tlen nie jest dostarczany. Jeśli jednak autobus zwalnia, aby pasażerowie mogli bezpiecznie wysiąść, co ma miejsce, gdy poziom hemoglobiny wzrasta, tlen jest prawidłowo dostarczany do tkanek mózgu”.
Naukowcy zmierzyli wpływ terapii genowej na przepływ krwi w mózgu za pomocą rezonansu magnetycznego (MRI). W badaniu zobrazowano mózgi trzech pacjentów z anemią sierpowatą, przed terapią genową oraz rok i dwa lata po leczeniu. Przepływ krwi w mózgu każdego pacjenta znacznie się poprawił, zmniejszając się od 22 do 43%, osiągając w większości normalny poziom, który z czasem okazał się stabilny.
Terapia genowa jest porównywalna lub lepsza od innych metod leczenia, jeśli chodzi o przepływ krwi w mózgu
Wyniki badania są porównywalne z wcześniejszymi badaniami mierzącymi wpływ innych metod leczenia niedokrwistości sierpowatokrwinkowej, w tym leku hydroksymocznika lub transfuzji krwi. Hydroksymocznik, najczęstsza metoda leczenia niedokrwistości sierpowatokrwinkowej, ma tylko niewielki wpływ na przepływ krwi w mózgu, zaś transfuzje krwi wykazują silniejszy, pozytywny wpływ na przepływ krwi w mózgu. Jednak efekt ten jest przejściowy, ponieważ pacjent musi stale otrzymywać nowe transfuzje, aby się utrzymał. Naukowcy odkryli, że terapia genowa ma bardziej znaczący i długotrwały ochronny wpływ na mózg niż którakolwiek z tych metod leczenia.
Przeszczep szpiku kostnego również normalizuje przepływ krwi w mózgu w dłuższej perspektywie. Chociaż terapia genowa i przeszczep szpiku kostnego nie zostały bezpośrednio porównane w badaniu, wyniki sugerują, że obie metody leczenia powodują podobny powrót do normalnego przepływu krwi w mózgu, który jest stabilny w czasie.
To badanie z udziałem trzech pacjentów dostarcza wstępnych dowodów na wpływ terapii genowej na ryzyko udaru mózgu i wymaga dalszych badań w celu potwierdzenia wyników. Stanowi ono jednak uzupełnienie rosnącej liczby dowodów na to, że terapia genowa powinna być rozważana jako opcja leczenia w celu ochrony zdrowia mózgu u pacjentów z anemią sierpowatokrwinkową.
Badanie to stanowi wsparcie dla nowych badań klinicznych nad terapią genową w chorobie sierpowatokrwinkowej, obejmujących pacjentów z ryzykiem udaru mózgu. W przeszłości, ze względu na wysoki stopień ryzyka choroby, osoby te były wykluczane z badań nad terapią genową.
„Mamy teraz nowe dane, które pozwalają przynajmniej ocenić skuteczność terapii genowej u pacjentów z ryzykiem udaru mózgu lub z udarem mózgu w wywiadzie. Do tej pory mieliśmy tylko jedną opcję, która miała długoterminowy wpływ na przepływ krwi w mózgu: przeszczep szpiku kostnego. Ale teraz możemy mieć również terapię genową jako kolejną realną metodę ochrony przed chorobami układu nerwowo-naczyniowego u osób z niedokrwistością sierpowatokrwinkową” – podsumował autor badania.
Zobacz całą publikację: https://www.stjude.org/media-resources/news-releases/2025-medicine-science-news/gene-therapy-improves-blood-flow-in-the-brain-in-patients-with-sickle-cell-disease.html