W międzynarodowym badaniu klinicznym współprowadzonym przez UCL terapia genowa przywróciła funkcje odpornościowe u wszystkich dziewięciorga dzieci z rzadkim i zagrażającym życiu zaburzeniem odporności zwanym ciężkim niedoborem adhezji leukocytów-I (LAD-I).
Wyniki badania publikowano na łamach prestiżowego czasopisma New England Journal of Medicine (NEJM). Grupa badana obejmowała dziewięcioro dzieci w wieku od pięciu miesięcy do dziewięciu lat z LAD-I.
LAD-I to rzadki, pierwotny niedobór odporności, w którym dzieci nie mają sprawnego układu odpornościowego i nieustannie borykają się z infekcjami. W rezultacie są one często hospitalizowane. Dzieci z LAD-I bez leczenia rzadko dożywają drugiego roku życia.
Choroba jest spowodowana wariantami genetycznymi w genie odpowiedzialnym za produkcję CD18. CD18 to białko na powierzchni białych krwinek, które umożliwia im wydostanie się z krwiobiegu i dotarcie do miejsca infekcji.
U zdrowych osób, gdy białe krwinki dotrą do miejsca infekcji, mogą sobie z nią poradzić, ale u dzieci z ciężką postacią LAD-I wadliwe białe krwinki nie mogą dotrzeć tam, gdzie są potrzebne, pozostawiając dzieci podatne na częste i nasilające się infekcje.
Obecnie standardowym leczeniem LAD-I jest przeszczep szpiku kostnego w celu dostarczenia krwiotwórczych komórek macierzystych od dawcy z prawidłowym genem niezbędnym do tworzenia białych krwinek zawierających białko CD18. Procedura ta wymaga znalezienia odpowiedniego dawcy i nie jest dostępna na czas dla większości pacjentów.
Nawet udany przeszczep szpiku kostnego wiąże się z poważnymi i potencjalnie zagrażającymi życiu powikłaniami, takimi jak odrzucenie komórek dawcy i choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi, w której pobrane komórki atakują organizm biorcy.
Nowe badania nad terapią genową, finansowane przez firmę Rocket Pharmaceuticals Inc. polegają na pobraniu własnych komórek macierzystych pacjenta i zmodyfikowaniu ich za pomocą terapii genowej, która instruuje komórki, aby wytworzyły brakujące białko CD18 potrzebne do wydostania się komórek z krwiobiegu i zwalczania infekcji. Zmodyfikowane komórki są następnie podawane pacjentom i dochodzi do przywracania prawidłowego działania układu odpornościowego.
Badana terapia genowa wykorzystuje własne komórki pacjenta, aby uniknąć ryzyka odrzucenia lub choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi.
Badanie wykazało, że wszystkie dziewięcioro leczonych dzieci dobrze zareagowało na leczenie i po roku do dwóch lat leczenia wszystkie przeżyły z mniejszą liczbą objawów. Ich zmiany skórne, infekcje oraz objawy zapalne ustąpiły, a dzieci były w stanie powrócić do względnie normalnego życia.
Po zakończeniu leczenia u wszystkich dzieci biorących udział w badaniu przeprowadzono badanie krwi i stwierdzono, że posiadają one białko CD18, którego potrzebują do zwalczania infekcji w dłuższej perspektywie, co pozwoliło im zaprzestać przyjmowania wcześniejszych leków na ciężką postać LAD-I.
Jedno z dzieci biorących udział w badaniu, chłopiec o imieniu Eisa, miał zaledwie 10 miesięcy, gdy dołączył do badania. Obecnie ma cztery lata. Po terapii genowej przeszedł operację serca o krytycznym znaczeniu, po której jego powrót do zdrowia był taki, jakiego oczekuje się od każdego dziecka bez ciężkiego LAD-I. Naukowcy twierdzą, że wcześniej byłoby to niewyobrażalne.
Naukowcy kontynuują obserwację pacjentów w celu zbadania długoterminowych skutków leczenia.
Profesor Claire Booth (UCL Great Ormond Street Institute of Child Health i GOSH) powiedziała: „Jesteśmy podekscytowani historią Eisy i wszystkich dzieci biorących udział w tym badaniu, ale także dlatego, że ten sukces ma daleko idące implikacje, wykraczające poza ciężką postać LAD-I”.
„Z uwagi na to, że ten proces terapeutyczny okazał się skuteczny w przypadku tak złożonej choroby, możemy przejść do planu leczenia wielu innych chorób”.
„Rodziny takie jak Eisa wierzą w nas, w badania, które dają im szansę. To długa, często niepewna podróż z trudnymi decyzjami, ale sposób, w jaki rodziny podchodzą do tych wyzwań, jest czymś, co należy celebrować i oklaskiwać”.
Badanie przeprowadzono w trzech ośrodkach: GOSH, UCLA Mattel Children’s Hospital i Hospital Infantil Universitario Niño Jesús w Madrycie.
Współautor badania, dr Donald Kohn (UCLA) powiedział: „Widok naszych pacjentów w trzech różnych krajach, którym zaoferowano szansę na dzieciństwo bez poważnych infekcji i bez częstych wizyt w szpitalu, jest świadectwem tego, jak korzystna może być ta terapia”.
Dr Julian Sevilla (Hospital Infantil Universitario Niño Jesús) powiedział: „To badanie po raz kolejny pokazuje, w jaki sposób terapia genowa może potencjalnie leczyć choroby, które w przeciwnym razie byłyby nieuleczalne bez odpowiednich dawców komórek macierzystych, przy krótszych pobytach w szpitalu i mniejszej liczbie niepożądanych skutków ubocznych”.
Historia Eisy
Jako niemowlę Eisa doświadczał powtarzających się infekcji i miał zaledwie kilka tygodni, gdy testy potwierdziły, że ma ciężką postać LAD-I. Kiedy Eisa miał około czterech miesięcy, jego rodzina dowiedziała się o badaniu, a zespół w GOSH ustalił, że Eisa kwalifikuje się do udziału w badaniu. Wcześniej rodzina rozważała przeszczep szpiku kostnego, ale nie było odpowiedniego dawcy w rodzinie.
Eisa przebywał w GOSH w szczytowym okresie pandemii COVID-19 i ograniczeń związanych z lockdownem, więc rodzina musiała spędzić ten czas w izolacji. Było to trudne, ale nigdy nie opuścili jego boku.
W lutym 2021 r. Eisa otrzymał terapię i prawie cztery lata później jego życie zmieniło się diametralnie na lepsze. Z pomocą zespołu fizjoterapeutów Eisa nadal rośnie, nieustanie nabiera sił i zaczął grać
w piłkę nożną. Obecnie Eisa jest opisywany jako żywiołowe i przyjazne dziecko, które uwielbia przebywać na świeżym powietrzu i spędzać czas z rodzeństwem, czego wcześniej nie mógł robić. Tata Eisy, Safdar, powiedział, że z pomocą tej terapii genowej „to niesamowite widzieć, jak Eisa ma szansę na normalne życie”.
Na podstawie: https://www.ucl.ac.uk/news/2025/may/gene-therapy-offers-potential-extend-lives-children-rare-immune-disorder.