W lipcu 2022 roku na łamach prestiżowego czasopisma The New England Journal of Medicine ukazano obiecujące wyniki wieloośrodkowego badania dotyczącego terapii genowej z wykorzystaniem wektora wirusowego zależnego od adenowirusów (AAV) FLT180a (verbrinacogene setparvovec) u chorych na hemofilię B. Wykazano, że jednorazowa infuzja FLT180a powoduje zainicjowanie syntezy czynnika IX w wątrobie. Należy tu przypomnieć, że u chorych na hemofilię B występuje brak lub niedobór tego czynnika.
W badaniu oceniano bezpieczeństwo i skuteczność FLT18a, podawanego w różnych dawkach chorym na ciężką lub średnio ciężką hemofilię B. Poziom czynnika IX u pacjentów włączonych do badania wynosił ≤2% wartości prawidłowej. Prewencyjnie, w celu zmniejszeniu ryzyka odpowiedzi immunologicznej związanej z wektorem, wszyscy uczestnicy badania otrzymywali glikokortykosteroidy w połączeniu z takrolimusem lub bez takrolimusu. Po 26 tygodniach pacjenci zostali zakwalifikowani do długoterminowego badania kontrolnego. Pierwszorzędowymi punktami końcowymi były bezpieczeństwo i skuteczność oceniana na podstawie poziomów czynnika IX, mierzonego w 26 tygodniu obserwacji.
Dziesięciu pacjentów otrzymało jedną z czterech dawek FLT180a genomów wektorowych (vg) na kilogram masy ciała: 3,84×1011 vg, 6,40×1011 vg, 8,32×1011 vg lub 1,28×1012 vg. Po otrzymaniu wlewu wszyscy pacjenci mieli zależne od dawki wzrosty poziomu czynnika IX.
Podczas trwania obserwacji, której mediana wynosiła 27,2 miesiąca (zakres od 19,1 do 42,4) u wszystkich pacjentów z wyjątkiem jednego, u którego wznowiono profilaktykę czynnikiem IX, obserwowano utrzymywanie się aktywności czynnika IX.
W momencie zakończenia zbierania danych pięciu pacjentów miało prawidłowy poziom czynnika IX (zakres od 51 do 78%), trzech pacjentów miało poziom od 23 do 43%, a jeden poziom 260%. Spośród zgłoszonych zdarzeń niepożądanych około 10% było związanych z FLT180a, a 24% z immunosupresją. Wzrosty poziomów aminotransferaz wątrobowych były najczęstszymi zdarzeniami niepożądanymi związanymi z FLT180a. Późne zwiększenie aktywności aminotransferaz wystąpiło u chorych, którzy otrzymywali takrolimus przez dłuższy czas. Poważne zdarzenie niepożądane w postaci zakrzepicy tętniczo-żylnej przetoki zaobserwowano u pacjentki z wysokim stężeniem czynnika IX.
Podsumowując, utrzymywanie się poziomu czynnika IX w normalnym zakresie obserwowano przy niskich dawkach FLT180a, ale niezbędne było stosowanie leków immunosupresyjnych w postaci glikokortykosteroidów z lub bez takrolimusu.
Literatura: