Według naukowców terapia genowa oparta na edycji genów z użyciem metody inżynierii genetycznej CRISPR (ang. Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) czyli EBT-101, może odmienić przyszłość terapii zakażenia ludzkim wirusem nabytego niedoboru odporności HIV (ang. Human Immunodeficiency Virus).
Przełomowa terapia edycji genów, EBT-101 u chorych na HIV weszła jako pierwsza do badań klinicznych, co stanowi kamień milowy w poszukiwaniu leku na HIV/AIDS.
EBT-101 czyli system edycji genów CRISPR-Cas9 dostarczany przez serotyp 9 wirusa związanego z adenowirusem (AAV9), został podany pierwszemu pacjentowi w badaniu fazy I/II, zaprojektowanym w celu ustalenia jego bezpieczeństwa i skuteczności.
Pierwsza osoba, która otrzymała pojedynczą dawkę dożylnego wlewu EBT-101 jest pod obserwacją i wkrótce zostanie oceniona pod kątem reaktywacji wirusa w celu ustalenia, czy kwalifikuje się do przerwania terapii przeciwretrowirusowej zgodnie z protokołem. Badacze mają nadzieję, że jeśli jednorazowe leczenie zadziała zgodnie z przewidywaniami, dany pacjent nie będzie już wymagać terapii antyretrowirusowej – obecnego standardu opieki w przypadku zakażenia wirusem HIV.
„Prawie 40 milionów ludzi na całym świecie cierpi z powodu skutków zakażenia wirusem HIV, a ponad 40 lat po odkryciu HIV/AIDS nadal nie ma skutecznych terapii leczniczych” – komentują dr Kamel Khalili, profesor Laura H. Carnell, kierownik katedry Mikrobiologii, Immunologii i Zapaleń, dyrektor Centrum Neurowirusologii i Edycji Genów, dyrektor Kompleksowego Centrum NeuroAIDS oraz współpracownicy ze Szkoły Medycznej Katz, którzy byli pionierami w rozwoju technologii EBT-101. „EBT-101 może potencjalnie zaspokoić niezaspokojone od dawna potrzeby osób żyjących z HIV/AIDS poprzez usunięcie wirusowego DNA z ich komórek, eliminując w ten sposób infekcję, a więc działając przyczynowo”.
Usunięcie DNA wirusa HIV z genomu komórkowego pacjenta jest niezbędne do wyleczenia, ponieważ wirus HIV długotrwale przebywa w rezerwuarach tkankowych, gdzie ukrywa się, omijając układ odpornościowy i terapię antyretrowirusową. W rezultacie wirus HIV może utrzymywać się w tkankach przez lata.
Badanie fazy I/II (NCT05144386), sponsorowane przez firmę Excision Biotherapeutic, jest otwartym, sekwencyjnym badaniem kohortowym z pojedynczą rosnącą dawką i obejmie dziewięciu pacjentów.
Podstawowym celem jest ocena bezpieczeństwa i tolerancji pojedynczej dawki EBT-101 u uczestników badania z niewykrywalnym mianem wirusa podczas terapii przeciwretrowirusowej. Przeprowadzona zostanie również ocena biodystrybucji, farmakodynamiki i skuteczności produktu leczniczego. Wszyscy uczestnicy zostaną ocenieni pod kątem zakwalifikowania się do przerwania leczenia czyli podstawowej terapii przeciwretrowirusowej w 12. tygodniu.
Po wstępnym 48-tygodniowym okresie obserwacji wszyscy uczestnicy zostaną włączeni do protokołu długoterminowej obserwacji (NCT05143307), który będzie monitorował uczestników przez 15 lat po leczeniu.
„Podanie terapii genowej EBT-101 pierwszemu pacjentowi zakażonemu wirusem HIV to przełomowe wydarzenie, które wzmacnia pozycję Excision Biotherapeutic jako pioniera w edycji genów” – powiedział Daniel Dornbusch, dyrektor generalny Excision Biotherapeutic.
Daniel Dornbusch dodał również: „Po raz pierwszy pacjentowi podano terapię opartą na CRISPR ukierunkowaną na chorobę zakaźną i oczekuje się, że umożliwi to pierwszą w historii kliniczną ocenę złożonego podejścia do edycji genów in vivo. Ten przełomowy moment udało nam się osiągnąć dzięki wieloletniej, innowacyjnej pracy czołowych naukowców i lekarzy, którym jesteśmy niezmiernie wdzięczni. Dzięki temu osiągnięciu firma Excision Biotherapeutic poczyniła duży krok naprzód w opracowaniu jednorazowego leczenia, które może zmienić sytuację osób zakażonych wirusem i dotkniętych piętnem choroby”.
Na podstawie: First patient dosed with HIV gene therapy