Firma biotechnologiczna CorrectSequence Therapeutics poinformowała o rozpoczęciu badania klinicznego nad pierwszą na świecie terapią genową, wykorzystującą edycję genów w celu trwałego obniżenia poziomu trójglicerydów u pacjentów z chylomikronemią/hipertriglicerydemią. Pierwszy uczestnik badania otrzymał jednorazową dawkę preparatu CS-121, a przebieg leczenia zakończył się pomyślnie.
CS-121 to eksperymentalna terapia genowa wykorzystująca technologię base editing, pozwalającą na precyzyjną modyfikację pojedynczych nukleotydów DNA bez indukowania podwójnych pęknięć nici. Celem interwencji jest trwałe wyciszenie ekspresji genu APOC3, kodującego apolipoproteinę C-III – białko uczestniczące w metabolizmie trójglicerydów i lipoprotein bogatych w TG.
W licznych badaniach populacyjnych wykazano, że naturalne mutacje typu loss-of-function w genie APOC3 prowadzą do istotnego obniżenia stężenia trójglicerydów w osoczu oraz zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, przy braku istotnych działań niepożądanych. Z tego względu APOC3 uznawany jest za obiecujący cel terapeutyczny w leczeniu pierwotnych i wtórnych hipertriglicerydemii.
Pierwszym pacjentem, który otrzymał CS-121, był 63-letni mężczyzna z rozpoznaniem chylomikronemii – rzadkiego, dziedzicznego zespołu metabolicznego, charakteryzującego się ekstremalnie wysokimi poziomami trójglicerydów (>885 mg/dL) oraz zwiększonym ryzykiem powikłań, w tym ostrego zapalenia trzustki. Jest to podtyp ciężkiej hipertriglicerydemii, obejmujący zespół rodzinnej chylomikronemii (Familial Chylomicronemia Syndrome, FCS) i zespół wieloczynnikowej chylomikronemii (Multifactorial Chylomicronemia Syndrome, MCS). FCS to rzadkie, dziedziczone autosomalnie recesywnie schorzenie, spowodowane mutacjami biallelicznymi w genie lipazy lipoproteinowej lub innych kluczowych genach regulatorowych, występujące z częstością około 1 na 100 000–1 000 000. MCS jest wynikiem złożonej interakcji zaburzeń genetycznych, metabolicznych oraz czynników związanych ze stylem życia, a częstość występowania sięga 1 na 600 na całym świecie.
Według danych CorrectSequence Therapeutics, już w ciągu trzech dni od podania pojedynczej dawki terapii zaobserwowano znaczący spadek poziomu TG, bez wystąpienia działań niepożądanych. Pacjent został wypisany ze szpitala w dobrym stanie ogólnym.
Zastosowanie technologii base editing w terapii zaburzeń lipidowych stanowi nowy etap w rozwoju medycyny genowej. W odróżnieniu od tradycyjnych terapii hipolipemizujących – takich jak fibraty, inhibitory PCSK9 czy leki oparte na RNA – interwencja genowa może potencjalnie zapewnić trwały efekt terapeutyczny po jednorazowym podaniu.
Ponadto, wyciszenie ekspresji APOC3 w hepatocytach może umożliwić leczenie nie tylko rzadkich postaci chylomikronemii, ale także bardziej powszechnych postaci hipertriglicerydemii o złożonej etiologii metabolicznej.
Aktualne badanie stanowi wczesną fazę kliniczną, której głównym celem jest ocena bezpieczeństwa, tolerancji oraz wstępnej skuteczności CS-121. Kolejne etapy obejmą poszerzenie grupy pacjentów oraz długoterminową obserwację efektów terapeutycznych. Kluczowe pozostaje ustalenie trwałości modyfikacji genetycznej oraz analiza potencjalnych działań poza celem (off-target effects).
Jeżeli skuteczność i bezpieczeństwo terapii CS-121 zostaną potwierdzone w dalszych badaniach, może ona stanowić przełom w leczeniu ciężkich zaburzeń lipidowych, oferując nowy paradygmat terapeutyczny, oparty na trwałej modyfikacji genów. Projekt CorrectSequence Therapeutics wpisuje się tym samym w dynamicznie rozwijający się nurt klinicznych zastosowań edycji genów w chorobach metabolicznych.
Na podstawie: prnewswire.com.