Urzędnicy Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration – FDA), a dokładniej z Centrum Oceny Biologicznej i Badań (Center for Biologics Evaluation and Research – CBER), Biura Tkanek i Zaawansowanych Terapii (Office of Tissues and Advanced Therapies – OTAT) stwierdzili, że czas trwania badań klinicznych dla terapii genowych zależy od rodzaju leczonego schorzenia, a choroby, które szybciej i gwałtowniej postępują, mogą wymagać krótszych badań.
Była to jedna z informacji przekazanych przez urzędników podczas wirtualnego spotkania, które odbyło się 7 lutego 2023 roku i miało na celu udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące rozwoju klinicznego terapii genowych dla chorób rzadkich poza obszarem hematologii i onkologii. Spotkanie obejmowało serię pytań zadawanych przez interesariuszy na tematy wchodzące w zakres kompetencji OTAT.
Omówiono czynniki, które sponsorzy powinni wziąć pod uwagę przy określaniu populacji badanej we wczesnej fazie badań nad terapią genową, kryteria urzędu dotyczące dopuszczenia jednoramiennego, zewnętrznie kontrolowanego badania jako podstawowego dowodu skuteczności dla zatwierdzenia oraz wytyczne agencji co do określania czasu trwania badań klinicznych nad terapią genową.
– To bardzo ekscytujący czas dla terapii genowych. Widzimy jeden lub dwa nowe wnioski przychodzące co tydzień dla nowych terapii genowych, w różnych chorobach. Pracujemy bardzo ciężko, aby przyspieszyć rozwój terapii genowych, aby wszystkie te programy mogły odnieść sukces – powiedziała Melanie Blank, liderka zespołu klinicznego oddziału medycyny ogólnej w FDA’s Division of Clinical Evaluation and Pharmacology/Toxicology (DCEPT).
Czas trwania badań
Elizabeth Hart, ordynatorka oddziału medycyny ogólnej w DCEPT, zapewniła, że nie ma jednego uniwersalnego podejścia do określenia niezbędnego czasu trwania badań klinicznych, a długość czasu badania różni się w zależności od rodzaju choroby, którą terapia ma leczyć.
– Ogólnie rzecz biorąc, w przypadku chorób szybko postępujących, do wykazania skuteczności terapii potrzebny jest krótszy czas w porównaniu z chorobą, która jest bardziej heterogenna – powiedziała Hart. Dodała, że w przypadku takich chorób wykazanie znaczącego efektu za pomocą ważnych biomarkerów może być potrzebne „w krótszym czasie niż wykazanie efektu znaczącego klinicznie”.
Czynniki wpływające na określenie grup badanych
Blank stwierdziła, że sponsorzy powinni przeprowadzić analizę korzyści i ryzyka, aby upewnić się, że pacjenci, którzy odnieśliby największą korzyść z terapii, mają pierwszeństwo przy zapisie.
– Jeśli chodzi o stosunek korzyści do ryzyka, chcemy zrekrutować do badania pacjentów, którzy najprawdopodobniej odniosą korzyści. Naprawdę chcemy mieć pewność, że ci, którzy zostaną zapisani jako pierwsi, będą mieli największe potencjalne korzyści.
– Zdolność do wyrażenia świadomej zgody jest również kolejnym ważnym czynnikiem przy określaniu badanej populacji – powiedziała Blank w odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki sponsorzy powinni brać pod uwagę przy określaniu populacji badanej dla prób terapii genowej we wczesnej fazie.
Starsi pacjenci, którzy mogą wyrazić zgodę, są bardziej preferowani niż pacjenci, którzy takiej zgody nie mogą wyrazić.
– Osoba dorosła jest w stanie wyrazić zgodę, podczas gdy najmłodsze dzieci prawnie nie mogą wyrazić takiego przyzwolenia ani zgody. Jeśli to możliwe, preferujemy najpierw obejmować badaniem dorosłych i upewnić się, że istnieją pewne wstępne dane dotyczące bezpieczeństwa, zanim przejdziemy do badań pacjentów pediatrycznych.
Warunki dopuszczenia do badań jednoramiennych
Urzędnicy zostali poproszeni o określenie, czy agencja dopuści stosowanie jednoramiennych, zewnętrznie kontrolowanych badań zamiast dwóch kontrolowanych badań z randomizacją w celu oceny skuteczności nowych terapii genowych.
Lei Xu, szefowa II Oddziału Medycyny Ogólnej w DCEPT, powiedziała, że w przypadku terapii genowych zatwierdzenie regulacyjne zależy od „istotnych dowodów skuteczności pochodzących z odpowiednich i dobrze kontrolowanych badań”.
Agencja zezwoli na kontrole zewnętrzne, takie jak kontrole historii naturalnej lub kontrole równoległe dla prób terapii genowej w celu leczenia rzadkich i poważnych chorób pod pewnymi warunkami. Będą to przypadki obejmujące choroby z „poznaną patogenezą, których przebieg jest dobrze udokumentowany i wysoce przewidywalny oraz może być obiektywnie mierzony i weryfikowany”.
Xu zauważyła, że Zolgensma firmy Novartis (onasemnogene abeparvovec-xioi) była pierwszą systemowo podawaną terapią genową zatwierdzoną w leczeniu pacjentów poniżej dwóch lat z rdzeniowym zanikiem mięśni w oparciu o istotne dowody z dwóch jednoramiennych badań kontrolowanych zewnętrznie u dzieci z niemowlęcym SMA.
FDA wydała niedawno wytyczne dotyczące kryteriów, które zastosuje, aby umożliwić kontrole zewnętrzne w celu zastąpienia dwóch dobrze kontrolowanych randomizowanych badań klinicznych. Wytyczne nie odnoszą się konkretnie do rzadkich chorób. Projekt wytycznych FDA dotyczy wykorzystania kontroli zewnętrznych do oceny skuteczności nowych leków i leków biologicznych, Regulatory Focus 2 lutego 2023.
Pomysł na serię podobnych spotkań został po raz pierwszy ogłoszony przez ustępującego dyrektora OTAT Wilsona Bryana na spotkaniu w zeszłym roku, po to aby poprawić komunikację ze sponsorami i szerzyć przesłanie FDA.
Informacje o działaniach CBER
CBER działające przy FDA reguluje dostęp do produktów biologicznych przeznaczonych do użytku przez ludzi zgodnie z obowiązującymi przepisami federalnymi, w tym ustawą o służbie zdrowia publicznego oraz ustawą o żywności, lekach i kosmetykach. CBER chroni i wspiera zdrowie publiczne poprzez zapewnienie, że produkty biologiczne są bezpieczne i skuteczne oraz dostępne dla tych, którzy ich potrzebują. CBER dostarcza społeczeństwu informacje w celu promowania bezpiecznego i właściwego stosowania produktów biologicznych.
Na podstawie: