W dniu 23 września 2024 r. firma uniQure ogłosiła, że amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) przyznała status leku sierocego dla terapii genowej AMT-191, badanej w leczeniu choroby Fabry’ego. W sierpniu 2024 r. firma ogłosiła rozpoczęcie wieloośrodkowego, otwartego badania fazy I/IIa oraz podanie pierwszej dawki leku pacjentowi z tą rzadką chorobą genetyczną.
Choroba Fabry’ego to rzadka genetyczna choroba spichrzeniowa sprzężona z chromosomem X. Szacuje się, że częstość występowania choroby wynosi od jednej na 40 000 do jednej na 117 000 osób. Jest spowodowana mutacją genu galaktozydazy alfa (GLA), co prowadzi do niedoboru enzymu α-galaktozydazy A (aGAL-A), który rozkłada cząsteczki tłuszczów, głównie globotriaozyloceramid (Gb3 lub Gl-3). Bez wystarczającej ilości alfa-Gal A cząsteczki lipidów gromadzą się w tkankach i narządach, powodując ich uszkodzenie i niewydolność. Obecnym standardem leczenia choroby Fabry’ego jest terapia zastępcza, polegająca na co dwutygodniowych wlewach wytworzonego w laboratorium enzymu alfa-Gal A. Leczenie to ma ograniczoną skuteczność ze względu na nieefektywne przenikanie enzymu do narządów docelowych, w szczególności nerek i serca.
AMT-191 to eksperymentalna terapia genowa oparta na wektorze wirusowym związanym z adenowirusem typ 5 (adeno-associeted virus type 5, AAV5), podawana w jednorazowym wlewie dożylnym. Dzięki dostarczeniu funkcjonalnego genu GLA, produkt ukierunkowuje komórki wątroby do produkcji prawidłowego aGAL-A.
Badanie kliniczne fazy I/IIa AMT-191 zostanie przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych. Wieloośrodkowe, otwarte badanie obejmuje dwie kohorty, z których każda składa się z maksymalnie sześciu dorosłych pacjentów płci męskiej: kohorta niskiej dawki 6×1013 gc/kg i kohorta wysokiej dawki 3×1014 gc/kg podawanych w jednorazowym wlewie dożylnym. Pacjenci będą otrzymywać regularną terapię zastępczą enzymami do czasu spełnienia kryteriów odstawienia i będą obserwowani przez okres 24 miesięcy. Badanie ma za zadanie ocenić bezpieczeństwo, tolerancję i wczesne oznaki skuteczności poprzez pomiar ekspresji enzymu lizosomalnego aGLA-A. Dodatkowe informacje są dostępne na stronie www.clinicaltrials.gov (NCT06270316).
Oznaczenie leku sierocego (Orphan Drug Designation) nadane przez FDA zapewnia specjalny status lekom opracowywanym w leczeniu chorób rzadkich, które dotykają maksymalnie 200 000 osób w Stanach Zjednoczonych. Status leku sierocego zapewnia pewne ułatwienia w procesie badania i rejestracji leku, w tym ulgi podatkowe, dotacje i zwolnienie z niektórych opłat administracyjnych za badania kliniczne, a także siedem lat wyłączności rynkowej w Stanach Zjednoczonych po zatwierdzeniu leku.
„To ważne oznaczenie podkreśla potrzebę nowych terapii genowych, takich jak AMT-191, dla pacjentów z chorobą Fabry’ego, które mogą przynieść znaczące korzyści, biorąc pod uwagę suboptymalną skuteczność obecnych przewlekłych metod leczenia” — stwierdził dr Walid Abi-Saab, dyrektor medyczny uniQure. -„To oznaczenie wspiera nasze badanie kliniczne fazy I/IIa i nie możemy się doczekać szybkiego przedstawienia danych klinicznych potwierdzających naszą koncepcję, co planujemy na 2025 r.”