Europejska Agencja Leków (European Medicines Agency, EMA) zaleciła przyznanie warunkowego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w Unii Europejskiej (UE) preparatu Roctavian (valoctocogen roxaparvovec) w leczeniu ciężkiej hemofilii A u osób dorosłych, u których nie występują inhibitory czynnika VIII (autoprzeciwciała wytwarzane przez układ odpornościowy, które zmniejszają skuteczność preparatów zawierających czynnik VIII) ani przeciwciała przeciwko adenowirusowi o serotypie 5 (AAV5).
Pacjenci z hemofilią A nie wytwarzają czynnika VIII, czyli białka niezbędnego do procesu krzepnięcia krwi. Z tego powodu są bardziej podatni na wystąpienie krwawienia, a także jest u nich zwiększone ryzyko przedłużających się krwawień, na przykład po urazie czy operacji. Hemofilia A jest rzadką wyniszczającą chorobą, która w UE dotyka około 0,7 na 10 000 osób. Jest nieuleczalna i może zagrażać życiu jeżeli krwawienie wystąpi w mózgu, rdzeniu kręgowym lub jelitach.
Obecnie do leczenia hemofilii A dopuszczone są leki zawierające czynnik VIII, który zastępuje brakujące białko. Dostępne terapie wymagają podawania jednego lub kilku zastrzyków miesięcznie i muszą być kontynuowane przez całe życie. W związku z tym istnieje niezaspokojona potrzeba opracowania nowych metod terapeutycznych, które mogą uwolnić pacjentów od konieczności częstych wstrzyknięć.
Roctavian to pierwsza terapia genowa stosowana w leczeniu hemofilii typu A. Substancja czynna preparatu Roctavian, waltokogen roksaparwowek, jest oparta na wektorze wirusowym (AAV5), który zawiera gen czynnika VIII. Po podaniu pacjentowi w jednorazowej infuzji oczekuje się, że wektor przeniesie gen czynnika VIII do komórek wątroby, umożliwiając im wytwarzanie brakującego białka. Pomaga to w procesie krzepnięcia krwi i zapobiega krwawieniom lub skraca czas ich trwania. Nie wiadomo jeszcze, jak długo utrzyma się efekt leczniczy pojedynczej infuzji u danego pacjenta. W przeprowadzonych badaniach pozytywny efekt leczenia utrzymywał się do dwóch lat u około stu pacjentów w badaniu głównym i do pięciu lat u kilku pacjentów w uzupełniającym badaniu przeprowadzonym przez wnioskodawcę. W celu zweryfikowania czasu trwania bezpiecznej i skutecznej odpowiedzi na lek wymagane są długoterminowe badania kontrolne.
Zalecenie EMA opiera się na wynikach jednoramiennego nierandomizowanego badania fazy 3, w którym oceniano Roctavian u 134 pacjentów płci męskiej z hemofilią A bez inhibitora czynnika VIII w wywiadzie i bez wykrywalnych przeciwciał przeciwko AAV5. Dwa lata po podaniu dane dotyczące skuteczności wykazały, że terapia znacząco zwiększyła poziom aktywności czynnika VIII u większości pacjentów. Częstość krwawień zmniejszyła się o 85%, a 128 pacjentów (96%) z badanej grupy nie potrzebowała już terapii zastępczej czynnikiem VIII.
Po zastosowaniu produktu Roctavian u części pacjentów obserwowano działania niepożądane pod postacią uszkodzenia wątroby. Jest to częste działanie niepożądane spowodowane reakcją immunologiczną indukowaną przez terapie genowe oparte na AAV, najczęściej objawiające się wzrostem poziomu aminotransferazy alaninowej (ALT). Stan ten można skutecznie leczyć kortykosteroidami. Inne często obserwowane działania niepożądane to ból głowy, ból stawów i nudności.
Pacjenci leczeni preparatem Roctavian będą monitorowani przez 15 lat, aby ocenić długoterminową skuteczność i bezpieczeństwo tej terapii genowej.
Preparat Roctavian uzyskał wsparcie w ramach programu EMA PRIority MEdicines (PRIME), który zapewnia wczesne i rozszerzone wsparcie naukowe i regulacyjne dla leków, które mają szczególny potencjał w zakresie zaspokajania niezaspokojonych potrzeb medycznych pacjentów.
Po ogólnej ocenie dostępnych danych Komitet ds. Terapii Zaawansowanych (Committee for Advanced Therapies, CAT), stwierdził, że korzyści ze stosowania produktu Roctavian przewyższają możliwe ryzyko u pacjentów z hemofilią A. Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (Committee for Medicinal Products for Human Use, CHMP) zgodził się z oceną i pozytywną opinią CAT i zalecił dopuszczenie tego leku. Opinia przyjęta przez CHMP jest pośrednim krokiem na drodze preparatu Roctavian do dostępu dla pacjentów. Opinia ta zostanie przesłana do Komisji Europejskiej w celu przyjęcia decyzji w sprawie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w całej UE. Po wydaniu pozwolenia na dopuszczenie do obrotu decyzje dotyczące ceny i refundacji będą podejmowane na poziomie każdego państwa członkowskiego, biorąc pod uwagę potencjalną rolę lub zastosowanie tego leku w kontekście krajowego systemu opieki zdrowotnej tego kraju.
Na podstawie: