W dniu 16 lutego 2024 r. Agencja Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła w przyspieszonej zgodzie Amtagvi (lifileucel), pierwszą terapię komórkową przeznaczoną do leczenia dorosłych pacjentów z czerniakiem, którego nie można było usunąć chirurgicznie lub który rozprzestrzenił się do innych części ciała (przerzutowy) i który był wcześniej leczony innymi terapiami, w tym przeciwciałem monoklonalnym anty-PD-1, a u pacjentów z mutacją w genie BRAF V600 inhibitorem BRAF z inhibitorem MEK lub bez.
„Zatwierdzenie terapii Amtagvi stanowi kulminację wysiłków naukowych i badań klinicznych prowadzących do stworzenia nowej immunoterapii limfocytami T dla pacjentów z ograniczonymi możliwościami leczenia” – powiedział Peter Marks, M.D., Ph.D., dyrektor Centrum Oceny i Badań Biologicznych FDA (CBER).
Czerniak jest nowotworem skóry, który często jest spowodowany ekspozycją na światło ultrafioletowe, pochodzące ze światła słonecznego lub opalania w pomieszczeniach ku temu przeznaczonych. Chociaż czerniaki stanowią tylko około 1% wszystkich nowotworów skóry, są one przyczyną znacznej liczby zgonów związanych z chorobą nowotworową. Czerniak może rozprzestrzeniać się do innych części ciała, jeśli nie zostanie wcześnie wykryty i leczony, powodując przerzuty.
Leczenie nieoperacyjnego lub przerzutowego czerniaka może obejmować immunoterapię z wykorzystaniem przeciwciał monoklonalnych anty-PD-1, aby pomóc układowi odpornościowemu zwalczać komórki nowotworowe. Ponadto, w leczeniu czerniaka związanego z mutacjami genu BRAF można stosować leki ukierunkowane na gen BRAF, który pomaga w zarządzaniu wzrostem i funkcjonowaniem komórek. Pacjenci, u których czerniak uległ progresji po tych terapiach, wymagają nowych metod terapeutycznych.
Amtagvi jest autologiczną immunoterapią z limfocytów T pochodzących z guza, składającą się z własnych limfocytów T pacjenta, czyli komórek, które pomagają układowi odpornościowemu zwalczać komórki nowotworowe. Część tkanki nowotworowej pacjenta jest usuwana podczas zabiegu chirurgicznego przed rozpoczęciem leczenia. Limfocyty T pacjenta są oddzielane od tkanki nowotworowej, dalej namnażane, a następnie podawane z powrotem temu samemu pacjentowi w postaci pojedynczej infuzji. Jest to pierwsza zatwierdzona przez FDA immunoterapia limfocytami T pochodzącymi z guza.
Amtagvi został zatwierdzony w ramach przyspieszonej ścieżki, w ramach której FDA może zatwierdzać leki na poważne lub zagrażające życiu choroby lub stany, w których istnieje niezaspokojona potrzeba medyczna, a lek wykazuje wpływ na zastępczy punkt końcowy, który ma uzasadnione prawdopodobieństwo przewidywania korzyści klinicznych dla pacjentów (poprawa samopoczucia lub funkcjonowania pacjentów, lub tego, czy przeżyją dłużej). Ścieżka ta zasadniczo daje pacjentom możliwość wcześniejszego dostępu do obiecującej terapii, podczas gdy firma prowadzi dalsze badania w celu zweryfikowania przewidywanych korzyści klinicznych.
Bezpieczeństwo i skuteczność Amtagvi oceniano w globalnym, wieloośrodkowym, wielokohortowym badaniu klinicznym obejmującym dorosłych pacjentów z nieresekcyjnym lub przerzutowym czerniakiem, którzy byli wcześniej leczeni co najmniej jedną terapią ogólnoustrojową, w tym przeciwciałem blokującym PD-1, a w przypadku dodatniego wyniku dla mutacji BRAF V600, inhibitorem BRAF lub inhibitorem BRAF z inhibitorem MEK.
Skuteczność ustalono na podstawie odsetka obiektywnej odpowiedzi na leczenie (ORR) oraz czasu trwania odpowiedzi (DoR) (mierzonego od daty potwierdzonej początkowej obiektywnej odpowiedzi do daty progresji, zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, rozpoczęcia nowego leczenia przeciwnowotworowego lub przerwania obserwacji, w zależności od tego, co nastąpiło wcześniej). Wśród 73 pacjentów leczonych produktem Amtagvi w zalecanej dawce, ORR wyniósł 31,5%, w tym trzech (4,1%) pacjentów z całkowitą odpowiedzią i 20 (27,4%) pacjentów z częściową odpowiedzią. Wśród pacjentów, u których wystąpiła odpowiedź na leczenie, 56,5%, 47,8% i 43,5% nadal utrzymywało odpowiedź bez progresji guza lub zgonu odpowiednio po sześciu, dziewięciu i 12 miesiącach.
U pacjentów leczonych produktem Amtagvi mogą wystąpić ciężkie zakażenie, przedłużające się znaczne obniżenie liczby krwinek, zaburzenie czynności serca lub pogorszenie czynności układu oddechowego lub nerek, lub śmiertelne powikłania związane z leczeniem. Na etykiecie znajduje się ostrzeżenie zawierające informacje o tych zagrożeniach. Pacjenci otrzymujący ten produkt powinni być ściśle monitorowani przed i po infuzji pod kątem działań niepożądanych. Leczenie należy wstrzymać lub przerwać w przypadku wystąpienia tych objawów, zgodnie ze wskazaniami.
Najczęstsze działania niepożądane związane ze stosowaniem leku Amtagvi obejmowały dreszcze, gorączkę, zmęczenie, tachykardię (nieprawidłowo szybkie tętno), biegunkę, neutropenię gorączkową (gorączka związana z niskim poziomem neutrofilów), obrzęk (obrzęk spowodowany nagromadzeniem płynu w tkankach ciała), wysypkę, niedociśnienie, wypadanie włosów, zakażenie, niedotlenienie (nieprawidłowo niski poziom tlenu w organizmie) i uczucie braku tchu.
FDA przyznała zatwierdzenie Amtagvi firmie Iovance Biotherapeutics Inc.