22 listopada br. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) zatwierdziła Adstiladrin (nadofaragen firadenovec-vncg) – terapię genową opartą na wektorze adenowirusowym, wskazaną do leczenia dorosłych pacjentów z rakiem pęcherza moczowego wysokiego ryzyka, nienaciekającym mięśniówki (Non-Muscle-Invasive Bladder Cancer – NMIBC), a także z rakiem przedinwazyjnym in situ (CIS) z guzami brodawkowatymi lub bez, nieodpowiadającym na terapię preparatem Bacillus Calmette-Guérin (BCG).
Nowotwór pęcherza moczowego
Rak pęcherza moczowego najczęściej występuje u mężczyzn i jest czwartym najczęstszym nowotworem w tej grupie. Komórki nowotworowe tworzą guz w obrębie tkanek pęcherza moczowego, ale mogą też naciekać i niszczyć sąsiadujące zdrowe tkanki organizmu, a z czasem rozprzestrzeniać się w całym organizmie, tworząc przerzuty. Większość nowo zdiagnozowanych nowotworów pęcherza moczowego (75-80%) jest klasyfikowana jako NMIBC – czyli rodzaj nowotworu, który rozrósł się przez wyściółkę pęcherza moczowego, ale nie zaatakował jeszcze warstwy mięśniowej. Ten typ raka wiąże się z wysokim wskaźnikiem nawrotów (30-80%) oraz ryzykiem progresji do raka inwazyjnego i przerzutowego.
Leczenie i opieka nad pacjentami z NMIBC wysokiego ryzyka, w tym z nowotworem przedinwazyjnym in situ, czyli CIS (gdzie nieprawidłowe komórki nowotworowe znajdują się w miejscu ich powstania i nie rozprzestrzeniły się na pobliskie tkanki), często obejmuje usunięcie guza i zastosowanie terapii z użyciem preparatu BCG w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu.
Istnieje niewiele skutecznych opcji leczenia dla pacjentów, u których rozwija się choroba niereagująca na BCG. Brak całkowitej odpowiedzi lub ustąpienia wszystkich objawów choroby nowotworowej w cystoskopii, biopsji tkanki i analizie moczu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zgonu lub progresją choroby. Bez leczenia rak może uszkodzić tkanki i narządy, po czym rozprzestrzenić się w całym organizmie. Według Centers for Disease Control and Prevention co roku w Stanach Zjednoczonych diagnozuje się raka pęcherza moczowego u około 57 000 mężczyzn i 18 000 kobiet, a około 12 000 mężczyzn i 4 700 kobiet umiera z powodu tej choroby.
Szczegóły badania klinicznego
Bezpieczeństwo i skuteczność produktu Adstiladrin oceniano w wieloośrodkowym badaniu klinicznym, do którego włączono 157 pacjentów z NMIBC wysokiego ryzyka nieodpowiadającym na leczenie BCG, z których 98 miało CIS nieodpowiadający na leczenie BCG z lub bez guzów brodawkowatych i mogło być ocenionych pod kątem odpowiedzi na leczenie. Pacjenci otrzymywali Adstiladrin raz na trzy miesiące przez okres do 12 miesięcy lub do momentu wystąpienia nieakceptowalnej toksyczności terapii lub nawrotu NMIBC o wysokim stopniu złośliwości. Łącznie 51% pacjentów, u których zastosowano Adstiladrin, uzyskało całkowitą odpowiedź (ustąpienie wszystkich objawów choroby nowotworowej w cystoskopii, biopsji tkanek i badaniu moczu). Mediana czasu trwania odpowiedzi wynosiła 9,7 miesiąca. Dodatkowo 46% odpowiadających pacjentów pozostało w całkowitej odpowiedzi przez co najmniej rok.
Jak działa terapia?
Adstiladrin jest wprowadzany do pęcherza moczowego przez cewnik raz na trzy miesiące. Wektor adenowirusowy wnikając do komórek ściany pęcherza uwalnia gen, który pobudza komórki do wytwarzania dużych ilości interferonu α-2b. Interferon α-2b jest naturalnie występującym białkiem wykazującym działanie przeciwnowotworowe. Najczęstsze działania niepożądane związane z Adstiladrinem obejmowały: opróżnianie pęcherza, zmęczenie, skurcz pęcherza, parcie na mocz, krwiomocz (obecność krwi w moczu), dreszcze, gorączkę i bolesne oddawanie moczu. Adstiladrin nie powinien być podawany pacjentom z obniżoną odpornością lub z niedoborem odporności.
FDA przyznała zatwierdzenie leku Adstiladrin szwajcarskiej firmie Ferring Pharmaceuticals A/S. Wniosek o zatwierdzenie terapii Adstiladrin otrzymał wcześniej oznaczenie przeglądu priorytetowego, oznaczenie terapii przełomowej i szybkiej ścieżki. Oczekuje się, że terapia będzie dostępna komercyjnie w Stanach Zjednoczonych w drugiej połowie 2023 roku.
Na podstawie: FDA Approves First Gene Therapy for the Treatment of High-Risk, Non-Muscle-Invasive Bladder Cancer